abd iran ne demek?

ABD - İran İlişkileri

ABD ve İran arasındaki ilişkiler, uzun ve karmaşık bir tarihe sahiptir. 1953'te ABD ve İngiliz istihbarat servislerinin desteklediği bir darbe ile İran'ın seçilmiş başbakanı Muhammed Musaddık devrilmiş ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin iktidarı güçlenmiştir. Bu olay, İran'da ABD karşıtlığının temelini oluşturmuştur.

1979'da gerçekleşen İran İslam Devrimi, ilişkilerde önemli bir dönüm noktası olmuştur. Devrimden sonra ABD Büyükelçiliği basılmış ve 52 Amerikalı rehin alınmıştır. Bu olay, ABD ile İran arasındaki diplomatik ilişkilerin kopmasına neden olmuştur.

İki ülke arasındaki temel anlaşmazlık konuları şunlardır:

• İran'ın Nükleer Programı: ABD, İran'ın nükleer silah geliştirmeye çalıştığından endişe duymaktadır. İran ise programının barışçıl amaçlı olduğunu savunmaktadır. Bu konu, JCPOA (Ortak Kapsamlı Eylem Planı) olarak bilinen nükleer anlaşmanın temelini oluşturmuştur.
• Bölgesel Politikalar: İran'ın Orta Doğu'daki (Suriye, Lübnan, Irak, Yemen gibi) vekil güçleri desteklemesi, ABD ve müttefikleri tarafından bölgedeki istikrarı bozucu bir unsur olarak görülmektedir.
• İnsan Hakları: ABD, İran'daki insan hakları ihlalleri konusunda sürekli eleştirilerde bulunmaktadır.

İlişkilerde zaman zaman gerginlikler artmakta, hatta askeri çatışma riski dahi ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda ABD'nin İran'a uyguladığı ekonomik yaptırımlar ilişkileri daha da kötüleştirmiştir.